İstanbul’un Düşüşünden Sonra Haçlı Seferi Planları
Kritobulos, İstanbul’un düşüşünden sonra (1453) bir kehanette bulunarak”Şöhreti evrenin sınırına kadar ulaşan kentin bundan böyle tüm kara vedenizleri talihsizliği ve düşüşüyle dolduracağını” söylemişti. Tanınmış İtalyantarihçi Agostino Pertusi’de Doğu Roma imparatorluğunun başkentinin Türkler tarafından fethinin dünya çapındaki yansımasını Güney Avrupa ve Akdeniz ülkeleri arasındaki kültürel girişimlerin bir örneği olarak değerlendirerek aynı görüşü paylaşmaktadır?
Gerçektende İstanbul’un fethi önceden kestirilmesi çok zor olan sonuçlara neden olmuştur. Batılı kaynaklar Fatih’in yüreğinin gururla dolduğunu ve onun geçmese bile Büyük İskender’in şerefine erişmek istediğini yazmaktadır. Bukaynaklar, Fatih’in Makedonyalı silahlarını hiçbir zaman İtalya’ya yöneltmediği halde, eğer şansı yaver giderse bunu da deneyeceğini yazmıştır.(3)
Bu durumda Bessarion, Francesco Filelfo, Flavio Biondo, PoggioBracciolini Bernhard von Kreyburg ve diğer bir çok hümanist Kutsal Savaş çağrısında bulundular ve tedirgin olan insanları “Nabuchonosar,,(4)sonun yakınbir zamanda geleceği kehanetleriyle teselli ettiler. Camıen de apparatu cantra Turcum‘da olduğu gibi gelecekteki zaferler terennüm edildi.
Konu şöyledir: Mars (Savaş Tanrısı), şairin karşısına dikilir ve şimdi Mehmet’e karşı savaşma zamanı olduğunu söyler; İtalya Horso d’Este’ikendisini Türk tehlikesinden koruması için uyarır; Jüpiter, destek vaat eder.Ancak ne de olsa bir Hıristiyan savaşı söz konusu olduğu için şiir Bakire Meryem’e yakarışla son bulur.(5)
Carmen, kilisenin bir haçlı seferine yönelik propagandası için tipik birörnektir: Kapıdaki tehlike bir korku duygusu uyandırmalıydı, daha sonraİstanbul’a doğru yürüyüş (Mareiare verso Constantinopoli) çağrısına gerekçeolarak Hıristiyanların silahlarının üstünlüğü vurgulanmalıydı.(6)Romanın bupropaganda faaliyetlerinin bir kanıtı da Kardinal İsidor’un İstanbul’un düşüşünedair raporudur: Raporun başlangıcında Türklerin İstanbul’un fethi sırasındakimezalimi anlatılmakta ve II. Mehmet’in, İtalya’yı işgal tehdidi zikredilerekşöyle denmektedir: “Tüm şiddetiyle bütün Hıristiyanları kovalayacak ve onlarlasavaşacak”. Bu korkunç haberleri İtalyan soyluIarına yönelik ihtilaflarınıbitirmeleri ve bu şekilde Türklere karşı konulabileceği ancak o zaman zaferinkesin olacağı belirtilmektedir.(7)İsidor’un yazısı Almanya’da el ilanı olarakdağıtıldı ve kroniklere kadar yansıdı.(8)
Carl GÖLLNER
çev: Doğan GÜN
DTCF Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi Cilt: 22 Sayı:35
